Βασική θεωρία της υπαρξιακής συμβουλευτικής και φιλοσοφίας.
Σύμφωνα με την υπαρξιακή προσέγγιση, η ύπαρξη είναι η αρχή, η αφετηρία του είναι. Μέσα από αυτή την οπτική, ο άνθρωπος δεν αντιμετωπίζεται ως ένα σύνολο συμπεριφορών και συμπτωμάτων, που προκύπτουν ως αποτέλεσμα κάποιου αιτίου κρυμμένου στα βάθη του παρελθόντος, αλλά ως μοναδικό oν που κινητοποιείται και πράττει σύμφωνα με τα δεδομένα της δικής του ύπαρξης και του τρόπου που ανταποκρίνεται σε αυτά.
Για τον υπαρξισμό η επεξεργασία μίας δυσκολίας δεν είναι τρόπος θεραπείας μίας νόσου, αλλά μία θαρραλέα κίνηση του ανθρώπου να έρθει αντιμέτωπος με τη ζωή και τα προβλήματα που αυτή του παρουσιάζει. Εστιάζοντας στο «εδώ και τώρα» του παρόντος χρόνου, διερευνά τα θεμελιώδη ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης όπως η μοναξιά, ο θάνατος, η ελευθερία, η ευθύνη και το νόημα στη ζωή και αποσκοπεί σε μία αυθεντική και συνειδητοποιημένη ύπαρξη, όχι αναγκαστικά απαλλαγμένη από προβλήματα και δυσκολίες, αλλά σε μία καλύτερη θέση να τα αντιμετωπίσει κατά τρόπο υπεύθυνο, συνειδητοποιημένο και αυθεντικά δικό του.
Αυτό σημαίνει ότι η υπαρξιακή συμβουλευτική, ενδιαφέρεται περισσότερο για την αιτιολόγηση του τρόπου με το οποίο οι συμβουλευόμενοι ζουν τη ζωή τους παρά για την απάλειψη συγκεκριμένων προβλημάτων ή την εστίαση σε συγκεκριμένα συμπτώματα δυσφορίας και ανησυχίας. Ο στόχος της είναι να βοηθήσει του ανθρώπους να γίνουν καλύτεροι στο να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες με θάρρος (Το θάρρος της Υπάρξεως, Paul Tillich,1976 ) αντί να τις αποφεύγουν.
Για να είναι πιστή προς την ύπαρξη, η υπαρξιακή συμβουλευτική δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά τεχνική κατά τη στιγμή που διενεργείται παρά μια πειθαρχημένη σύνθεση πρακτικών βασισμένες σε δοκιμασμένες αρχές και έρευνες μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο.
Η διερεύνηση του κόσμου του συμβουλευόμενου γίνεται αντιληπτή από την υπαρξιακή προσέγγιση μέσα από ένα πλαίσιο που απαρτίζεται από τέσσερα μέρη:
- την ύπαρξη του ανθρώπου μέσα στην σωματική διάσταση του φυσικού κόσμου (δηλ. το σώμα, την υγεία και την ασθένεια),
- την κοινωνική διάσταση των ανθρώπινων σχέσεων,
- την ψυχολογική, ή προσωπική διάσταση, μέσα στην οποία βιώνουμε τη σχέση μας με τον εαυτό μας και τις στενές μας σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους, και
- την πνευματική διάσταση (τα ιδανικά, η προσωπική μας «φιλοσοφία» για τον κόσμο, και το νόημα της ζωής).
Το παραπάνω πλαίσιο των τεσσάρων διαστάσεων (Emmy Van Deurzen, 2012), δεν επιβάλλεται από τον σύμβουλο στον πελάτη-συμβουλευόμενο, αλλά έχει κυρίως στόχο να βοηθήσει τον σύμβουλο να αξιολογεί τις πληροφορίες που παίρνει από τον πελάτη πάντα προς όφελος του δεύτερου.
Καθώς η υπαρξιακή προσέγγιση στην συμβουλευτική αναζητά το νόημα και στις τέσσερις διαστάσεις της ζωής του ανθρώπου, διευρύνει την αυτογνωσιακή διαδικασία υιοθετώντας μια ευρύτερη οπτική της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ο ρόλος της είναι να διευκολύνει τον άνθρωπο στην προσπάθεια του να αντιμετωπίσει τις εσωτερικές του δυσκολίες και τα εμπόδια, να τον βοηθήσει να επεξεργαστεί αυτές τις δυσκολίες, εξερευνώντας και κατανοώντας μαζί του τις αξίες, τον τρόπο σκέψης του και τα ιδανικά του.
Η υπαρξιακή συμβουλευτική βασίζεται στην ανθρώπινη δυνατότητα για αναστοχασμό, και αυτό αναδύεται από την ικανότητα των ανθρώπων να αντλούν καινούργια και ειδική γνώση από τις εμπειρίες τους, να αναπτύσσονται μέσα από τα προβλήματα τους στην προσπάθεια τους να τα ξεπεράσουν.
Ο υπαρξιακή συμβουλευτική ενδιαφέρεται περισσότερο να κατανοήσει τι είναι αυτό που πραγματικά απασχολεί τον πελάτη, αποφεύγοντας ο σύμβουλος να του επιβάλλει τα δικά του πιστεύω και τις προσωπικές του κρίσεις και τελικά να τον βοηθήσει να επεξεργαστεί τα δικά του προσωπικά δεδομένα, ρίχνοντας φως στον τρόπο που ο άμεσα ενδιαφερόμενος τα αντιλαμβάνεται και τα χρησιμοποιεί, έχοντας πάντα υπόψη του την ανάγκη του πελάτη του να ζήσει την ζωή του σύμφωνα με τον τρόπο που εκείνος θα επιλέξει.
Η υπαρξιακός σύμβουλος οφείλει να θέτει υπό συνεχή αμφισβήτηση και να έχει επίγνωση των δικών του προκαταλήψεων. Η προσωπική του αυτογνωσία είναι προτεραιότητα του συμβούλου. Σκοπός του είναι να αντιμετωπίσει τον εσωτερικό κόσμο του πελάτη με όσον το δυνατόν πιο ανοιχτό μυαλό. Ο υπαρξιακός σύμβουλος πρέπει να είναι ευαίσθητος και να βοηθήσει το άτομο να διερευνήσει τις αδυναμίες, τους περιορισμούς, και τις ευθύνες του, όπως και τις δυνάμεις, τις ευκαιρίες, τα δικαιώματα και τα όρια της ελευθερίας του.
Πάνω απ’ όλα, σε συνεργασία με τον ενδιαφερόμενο, ο σύμβουλος βοηθά το άτομο να αξιολογήσει το νόημα που εκείνος δίνει στα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις του, και την προσωπική του ιστορία.
Διάρκεια: Ενα έτος ( 10 Σ/Κ)
Υπεύθυνος: Μαρία Ντίνου